صندوق سرمایه‌گذاری چیست؟ بررسی انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری

صندوق یک حوض پول است که برای اهداف خاصی در نظر گرفته می‌شود، این اهداف می‌توانند متنوع باشند. مثلا دولت یک صندوق تشکیل دهد تا در جهت تاسیس یک مرکز یا ساختمانی برای عموم مردم به کار بگیرد، یک دانشگاه می‌تواند صندوق تاسیس کند تا در جهت بورس تحصیلی دانشجویان از آن استفاده کند و یا مثلا یک شرکت بیمه یک صندوق تشکیل می‌دهد تا به مدعیان مورد نظر خود پاسخ دهد. بنابراین صندوق‌ها می‌توانند بسته به نوع فعالیت‌شان انواع مختلفی داشته باشند.

یک نوع از صندوق‌ها وجود دارند که اساسا مختص سرمایه‌گذاری هستند و توسط مدیران حرفه‌ای بازار و خبره‌های مالی اداره می‌شوند. منابع مالی صندوق‌های سرمایه‌گذاری توسط خود سرمایه‌گذاران تامین می‌شود و مدیران این صندوق با توجه به تخصص و حرفه خود در بازارهای مالی این صندوق‌ها را با هدف کسب بازدهی بیشتر مدیریت می‌کنند.

گاهی اوقات افراد و یا سرمایه‌گذاران دنبال مکان مناسبی هستند تا بتوانند هم در ازای پولی که سرمایه‌گذاری می‌کنند بازدهی بهتری (بیش از بانک) داشته باشند و هم از ریسک‌های موجود در بازارهای مالی در امان باشند. اگر سرمایه‌گذاران خود خبره‌های بازار باشند می‌توانند مستقیما پول خود را در بازارهای مختلف مثلا ارز، سهام، طلا و … سرمایه‌گذاری کنند و بازدهی لازم را کسب کنند. اما اگر افراد در بازارهای مالی تخصص نداشته باشند این کار را به افراد دیگری واگذار می‌کنند تا هم بازدهی مناسبی بیش از از آنچه که در بانک سرمایه‌گذاری می‌کنند به دست آورند و هم ریسک‌ها را دور بزنند. مهمترین مکان برای انجام این کار صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند.

در صندوق‌های سرمایه‌گذاری هر سرمایه‌گذار بسته به میزان سرمایه‌ای که کنار می‌گذارد بر روی سهام خود کنترل دارد. در این صندوق‌ها سرمایه‌گذاران هیچ نوع تصمیم‌گیری درباره نوع سرمایه‌گذاری پول‌شان ندارند بلکه این کار را مدیران این صندوق انجام خواهند داد.

نکته مهمی که درباره این صندوق‌ها وجود دارد این است که آنها انواع مختلفی دارند. یعنی صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز پول سرمایه‌گذاران را در راستای اهداف مختلفی برای کسب بازدهی بیشتر سرمایه‌گذاری می‌کنند. برخی از آنها سرمایه‌ها را در خرید اوراق طلا سرمایه‌گذاری می‌کنند، برخی از صندوق‌ها مبتنی بر اوراق سهام شرکت‌ها هستند و از طریق خرید و فروش این سهام بازدهی کسب می‌کند. صندوق‌های دیگری وجود دارند که فعالیت آنها بیشتر مبتنی بر کسب سود از اوراق است یعنی هیچ گونه فعالیت ریسکی ندارند. برخی دیگر از صندوق‌ها ترکیبی از این دارایی‌ها را در سبد خود باری کسب بازدهی بیشتر نگهداری می‌کنند.

انواع مختلفی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازارهای جهانی در حال حاضر فعالیت دارند که مهمترین آنها عبارتند از

• صندوق سرمایه‌گذاری مشترک (Mutual Fund)
• صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس (ETF)
• هج فاند (Hedge Fund)
• صندوق بازار پول (Money Market Fund)

تمامی این صندوق‌های سرمایه‌گذاری ترکیبات متنوعی از دارایی را نگهداری می‌کنند تا بتوانند هم بازدهی کسب کنند و هم اینکه ریسک‌های خود را پوشش دهند. ترکیبی از این دو فاکتور یعنی بازدهی و ریسک ماهیت اصلی صندوق‌های سرمایه‌گذاری است و به همین دلیل مدیران این صندوق‌ها باید در بازارهای مالی به شدت حرفه‌ای عمل کنند و از دانش و تخصص کافی برای مدیریت صندوق‌ها برخوردار باشند.

در ایران صندوق‌های سرمایه‌گذاری فعالیت محدودی دارند و دارای چهار نوع، صندوق سرمایه‌گذاری سهام، صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، صندوق سرمایه‌گذاری مختلط و ETF هستند. در واقع انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری در ایران بر اساس نوع ترکیب دارایی‌ها طبقه‌بندی می‌شوند در حالی که در بازارهای جهانی انواع مختلف صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر اساس نحوه فعالیت آنها تقسیم‌بندی می‌شوند. به همین دلیل است که برخی از این صندوق‌ها از جمله مثلا «هج فاند» در ایران فعالیتی ندارند.

در نوشته‌های دیگری انواع مختلف صندوق‌های سرمایه‌گذاری را توضیح خواهیم داد.